Một trong số những tiêu chí quan trọng khi chọn chiến kê từ những người chơi đá gà trực tiếp lâu năm chuyền lại thì việc xem tướng mắt gà là vô cùng quan trọng. Vậy thì làm cách nào để chọn được gà như ý theo tướng mắt một cách đúng đắn nhất, bài viết này có thể sẽ cung cấp kiến thức cho bạn. --- Mức độ quan trọng (quyết định thành bại): màu mắt 70%; màu chân & màu lông 20%; các yếu tố khác như ngày, giờ và vảy chỉ chiếm 10%. Hầu hết vảy gà đều áp dụng vào “nước khuya”, “mạnh đòn” vốn không có nhiều tác dụng đối với gà cựa (đá cựa sắt) vì ăn thua xảy ra trong chớp mắt! --- Cấu tạo mắt gà từ trong ra ngoài: Con ngươi, viền màu (xung quanh con ngươi) và nền màu vàng ở ngoài cùng; đôi khi có thêm áng mây --- Mạng gà được xác định dựa vào viền màu xung quanh con ngươi. Về cơ bản có các màu sau đây: viền vàng, gạch=mạng thổ, viền đen=mạng thủy, viền trắng=mạng kim và viền xanh=mạng mộc; viền đỏ=mạng hỏa không tồn tại trên thực tế --- Áp dụng ngũ hành tương sinh & tương khắc Gà “trắng” ăn gà “đen” và gà “xanh”, thua gà “vàng” Gà “xanh” ăn gà “vàng” và gà “đen”, thua gà “trắng” Gà “đen” ăn gà “xanh” và thua gà “trắng” và gà “vàng” Gà “vàng” ăn gà “trắng” và gà “đen”, thua gà “xanh” --- Lưu ý: Theo phép xem mạng màu mắt thì “sinh xuất” ăn “sinh nhập”! Chẳng hạn, “kim sinh thủy” –> kim ăn thủy (gà “trắng” ăn gà “đen”) (theo lý luận thông thường thì “sinh xuất” bị mất lực nên thua “sinh nhập” được bổ lực). --- Đa phần gà đá ngoài trường đều mạng mộc (70-80%), mạng kim (5-10%), mạng thổ (5-10%), mạng thủy (5%). Các sách tướng gà thường cho gà mắt đen (mạng thủy) là yếu, nhát; có lẽ vì vậy mà người ta ít mang gà đi đá. Bởi mạng thổ chiếm đa số nên đem gà mạng kim đi đá dễ ăn độ. Mạng thổ để dành đá với gà dữ ngoài trường (thường là mạng kim). Giả sử có con gà mạng hỏa thì nó sẽ hốt xác hết những con gà dữ mạng kim & mạng mộc ngoài trường! --- Ngoài viền mắt, một đặc điểm quan trọng nữa của phép xem mạng này là nặng tính thực tiễn. Mạng thổ và mạng thủy dễ đoán, trong khi mạng kim và mạng mộc khó đoán hơn; nếu viền trắng tinh thì có thể mạnh dạn đoán là “mạng kim” nhưng đa phần đều phớt xanh, khó đoán, người ta gọi nôm na là “xanh lên trắng”. Phải đem đá thử mới biết chắc; chẳng hạn đá với gà “xanh” nếu thắng gọn trong một, hai chân thì đó là gà “trắng”, nếu đá dằng dai thì cùng là mạng mộc, gà “xanh”. --- Có nhiều con gà “mạng ẩn” tức màu mạng không thể hiện ra ngoài, chẳng hạn viền mắt xanh hoặc thậm chí vàng nhưng lại là mạng kim. Cách tốt nhất vẫn là đem đá thử độ nhỏ trong xóm; một khi biết chắc mạng gà rồi thì mới đá độ lớn. Một số đặc điểm hỗ trợ việc đoán mạng Mạng kim thường có đuôi lau (lông đuôi trắng như bông lau). >> Gà chân vàng với những bớt đen ở chân (không phải móng đen hay cựa đen) thì hầu như là mạng kim. >> Gà chân trắng với những bớt xanh ở chân thì hầu như là mạng mộc. >> Gà chân xanh và không có đuôi lau thì chắc chắn không phải mạng kim. Trường hợp gà cùng mạng thì lúc đó phải xem đến màu chân. Màu chân cũng tuân theo ngũ hành sinh khắc (liệt kê ở trên). Chẳng hạn, hai con gà mắt trắng thì con chân vàng sẽ ăn con chân trắng, nhưng khá chật vật vì dù sao cũng là anh em, chỉ trên cơ chút đỉnh. Nếu cùng màu chân thì sau cùng mới xem đến màu lông. Ngày, giờ và vảy không quan trọng đối với gà cựa. Đoán màu lông Nếu con gà màu vàng hoặc khét thì dù lông cánh thế nào cũng là gà vàng hoặc khét. Nếu màu ô hoặc điều thì nếu cuối lông cánh nó màu đỏ thì là điều, còn nếu màu đen thì là ô. Gà điều chân xanh thì thành gà xanh và thuộc hành mộc như là gà xám nhưng dưới cơ gà xám. Gà xám bông trên cơ gà xám tuyền nhưng chỉ trên cơ chút đỉnh vì cơ bản nó vẫn là gà xám (ví dụ như gà vàng hay khét bông cũng đừng nên đụng gà xám vì về cơ bản chúng vẫn là vàng và khét). Nếu củng 1 màu thì chân trắng ăn chân xanh, xanh ăn vàng và vàng ăn trắng. Tất cả con gà có bông đều lên cùng đẳng cấp với gà chuối, tức là dùng gà bông đá gà xám và gà cú là số 1, trừ con vàng hay khét bông. Tất cả con gà cú đều cùng đẳng cấp với gà xám. Gà nhạn cùng cấp với gà chuối. Trong các màu thì thứ tự đỏ ăn vàng, vàng ăn đen, đen ăn đỏ, thí dụ gà xám son sẻ ăn xám vàng và xám vàng ăn xám đen và xám đen ăn xám đỏ. Gà que mật cấp lớn nhất trong gà que (que nĩ ), sau đó là que sơn, ô que, ô mã lại. Gà điều mà có màu vàng là thành gà vàng. Gà vàng là anh của gà khét >> Tốt nhất là đừng cáp gà cùng màu đá với nhau vì là anh em nên có ăn củng trầy vi tróc vảy. Thông thường anh dùng màu gà để đoán chính xác mạng con gà chứ ít khi nào chỉ đá theo màu gà. Thí dụ, khi con gà xám chỉ vài chân đá con gà chuối chết thì mạng nó trên hẳn gà chuối, từ đó sẻ phăng ra mạng của nó. Cách cáp gà Gà mình chắc chắn trên mạng & trên màu gà đối phương –> Đá lớn vì có nhiều khả năng thắng. Gà mình chưa chắc trên mạng nhưng trên màu gà đối phương –> Đá vừa nếu thấy đá dằng dai thì có thể gà địch cùng mạng, tùy cơ ứng biến mà “lội bạc”. Gà mình chưa chắc trên mạng nhưng dưới màu gà đối phương –> Đá ít nếu đá hàng xáo thì độ này không nên cáp, ngồi ngoài quan sát để lấy kinh nghiệm. Gà mình dưới mạng –> Bỏ không đá. Mắt vàng nhạt pha trắng, xung quanh lòng đen có viền xanh, đuôi lau ẩn, gà ăn độ –> 95% mạng kim