Đặc điểm tâm lý người cao tuổi và vai trò gia đình, cộng đồng đối với cuộc sống của người cao tuổi Muốn làm tốt bổn phận với bậc cha mẹ, chúng ta cần chú ý đến vài đặc điểm tâm lý của NCT, đối tượng đáng quan tâm, tỷ lệ NCT từ 60 tuổi trở lên chiếm 8 % dân số nước ta từ năm 2007 . Đặc điểm tâm lý nổi bật của NCT là nuối tiếc tuổi trẻ, hay hoài cổ. Họ thường nhắc đến quá khứ nhiều hơn hiện tại, rất tự hào về kinh nghiệm sống đã qua của mình, thường có nhiều tâm sự người cao tuổi. Họ nhạy bén với cái mới, cái hiện đại, với sự biến động của lịch sử các sự kiện diễn ra hàng ngày. Nhiều cán bộ viên chức sau khi về nghỉ hưu, từ chỗ hết sức bận rộn với công việc nay lại rỗi rãi, không có việc gì làm, bị hụt hẫng, đồng thời lại thấy mình mất vị trí, quyền lực trong xã hội. Họ cảm thấy không còn được kính nể, trọng vọng như trước đây, từ đó nảy sinh stress tâm lý. Cùng với sự suy giảm về sức khoẻ, NCT suy nghĩ mình trở thành người thừa đối với gia đình và xã hội, mình không còn vai trò hữu ích nữa, không ai cần mình nữa. Vì vậy họ cảm thấy bị bỏ rơi, cô đơn, nên sinh tủi phận, buồn bã. Do đó, tính tình NCT cũng thay đổi, trở nên cố chấp và bảo thủ, hay bám lấy cái cũ và bị gánh nặng quá khứ đè nén. Họ trở nên khó tính, oán hận cơ quan, bạn bè, cộng đồng xã hội: họp thì không mời, khen thưởng thì bỏ quên mình, ăn uống lại không nhớ đến, v.v… Vậy gia đình, cộng đồng giúp đỡ, an ủi NCT thế nào để họ tiếp tục sống vui, sống khoẻ, sống có ích những năm cuối đời? Gia đình là hệ thống an sinh cho người già: không khí êm ấm, hoà thuận của gia đình là cần thiết với người già. Gần gũi trẻ em, dạy dỗ các cháu là niềm vui của người già. Sự chăm sóc của con cháu về đời sống vật chất và tinh thần tâm lý tác động rất lớn đến NCT, giúp họ sống vui, sống khoẻ. Con cháu luôn quan tâm đến sức khoẻ NCT, hỏi han đến họ hàng ngày, biếu họ thuốc bổ, thuốc chữa bệnh, khiến họ rất cảm động. Về ăn uống, NCT không còn ăn được nhiều thịt cá, họ hay ăn hoa quả: chuối, cam, quýt tuỳ mùa và hay ăn vặt làm nhiều bữa nhỏ. NCT vẫn muốn tiếp tục cống hiến cho gia đình và xã hội. Trẻ em là niềm vui của NCT, sống với các cháu, gần gũi, chơi đùa, dạy dỗ các cháu nhỏ khiến ông bà thấy vai trò hữu ích của mình đối với gia đình, góp phần xây dựng nhân cách, đạo đức cho thế hệ tương lai. Đồng thời họ còn giúp cho gia đình một số công việc nhất định. Người già, đặc biệt các bà già, chăm sóc các cháu nhỏ, quét dọn lặt vặt, phụ bếp, chuẩn bị cho bữa ăn, trông nom nhà cửa khi con cái đi vắng, v.v… Cần chống lại quan niệm chữ nhàn cho người già để họ không phải làm gì. Trái lại, làm được một số việc gọn nhẹ trong gia đình giúp cho NCT vui vẻ vì thấy mình còn hữu ích, trút được gánh nặng tâm lý mình là người sống bám vào con cháu, là người thừa trong gia đình. NCT thích sống trong cộng đồng: làng xóm, bạn bè, đồng môn, đồng đội. Họ mong được đi hội họp, trao đổi, trò chuyện với các chiến hữu năm xưa, được hoà nhập vào cộng đồng đầy biến động hiện nay. Họ không muốn bị lạc lõng, đứng ngoài lề xã hội Việt Nam, họ còn mong được góp ý kiến với Đảng và Chính phủ về những vấn đề thời sự nóng bỏng, v.v… NCT cũng hay làm việc thiện giúp xã hội. Từ sự đóng góp tiền bạc,sức khoẻcủa bản thân, đến việc tổ chức và tham gia các hoạt động từ thiện, đứng ra quyên góp giúp trẻ em chất độc da cam, người bị tai nạn lũ lụt, người bị nhiễm HIV/AIDS, v.v… Họ tìm thấy ở đó niềm vui và vai trò hữu ích của mình dù đã ở tuổi già. Cần chú ý đến đời sống tâm linh của NCT. Họ rất coi trọng việc giỗ tết và thờ cúng tổ tiên, chăm đi lễ chùa, Phật, Thánh, Chúa làm nguồn vui tinh thần. Cũng vì vậy một số NCT dễ sa vào nạn mê tín dị đoan. Có thể bạn quan tâm